Beş Zamanlı Ölçüler (5/4'lük, 5/8'lik ve 5/16'lık)

Beş zamanlı ölçüler, iki zamanlı ve üç zamanlı ölçülerin birleşmesinden oluşurlar. İki zaman + üç zaman (2+3) veya üç zaman + iki zaman (3+2) varyasyonları ile bir araya gelebilirler.

Beş zamanlı bir ölçü içinde, birim nota değerinden beş tane bulunabilir. Beş zamanlı ölçü rakamı, portede anahtardan sonra üst üste yazılan iki sayıdan oluşur. Bu sayılardan üstte olanı zaman değeri olan 5 sayısını, altta olan ise birim nota değerini gösterir.

Nota değerleri, sus değerleri, birim süre değeri, birim değerdeki vuruş (ritm) kavramları için aşağıdaki yazıları okumak isteyebilirsiniz.
Birim Süreler: Nota süre değerlerinin daha kolay anlaşılması için notalara verdiğimiz sabit süre değerleridir. İkilik nota değeri 200, dörtlük nota değeri 100, sekizlik nota değeri 50, onaltılık nota değeri 25, otuzikilik nota değeri ise 12,5 birim süre değeri ile değerlendirilmiştir.

Beş Dörtlük (5/4'lük)

5/4'lük bir ölçü içerisinde, 5 tane dörtlük notanın, süre değerlerinin toplamı değerinde nota bulunabilir. Aşağıdaki resimde a ile gösterilen ölçü rakamının üstünde, ölçü içinde birim nota değerinden kaç tane bulunduğunu gösteren 5 sayısı, altında ise birim nota değeri olan dörtlük notayı ifade eden 4 sayısı bulunur.

Beş dörtlük (5/4'lük) ölçü:
Beş dörtlük (5/4'lük) ölçü.

Beş Sekizlik (5/8'lik)

5/8'lik bir ölçü içerisinde, 5 tane sekizlik notanın, süre değerlerinin toplamı değerinde nota bulunabilir. Aşağıdaki resimde a ile gösterilen ölçü rakamının üstünde, ölçü içinde birim nota değerinden kaç tane bulunduğunu gösteren 5 sayısı, altında ise birim nota değeri olan sekizlik notayı ifade eden 8 sayısı bulunur.

Beş sekizlik (5/8'lik) ölçü:
Beş sekizlik (5/8'lik) ölçü.

Beş Onaltılık (5/16'lık)

5/16'lık bir ölçü içerisinde, 5 tane onaltılık notanın, süre değerlerinin toplamı değerinde nota bulunabilir. Aşağıdaki resimde a ile gösterilen ölçü rakamının üstünde, ölçü içinde birim nota değerinden kaç tane bulunduğunu gösteren 5 sayısı, altında ise birim nota değeri olan onaltılık notayı ifade eden 16 sayısı bulunur.

Beş onaltılık (5/16'lık) ölçü:
Beş onaltılık (5/16'lık) ölçü.

Beş Zamanlı Vuruş Şekli

Beş zamanlı vuruş şekli, iki zamanlı vuruş şekli (2 vuruş) ile üç zamanlı vuruş (3 vuruş) şeklinin birleşmesinden oluşur. (2+3) ve (3+2) olmak üzere, iki farklı vuruş şekli vardır.

(2+3) Vuruş Şekli: Elin aşağı, yukarı, aşağı, sağa ve yukarı hareketinden oluşur. İşaret parmağı ile baş parmağın birleştirilmesi ile yapılır. Elin aşağı hareketinde ilk birim nota değeri (1. vuruş), yukarı hareketinde ikinci birim nota değeri (2. vuruş), aşağı hareketinde üçüncü birim nota değeri (3. vuruş), sağa hareketinde dördüncü birim nota değeri (4. vuruş), yukarı hareketinde ise beşinci birim nota değeri (5. vuruş) uygulanır.

(3+2) Vuruş Şekli: Elin aşağı, sağa, yukarı, aşağı ve yukarı hareketinden oluşur. İşaret parmağı ile baş parmağın birleştirilmesi ile yapılır. Elin aşağı hareketinde birinci birim nota değeri (1. vuruş), sağa hareketinde ikinci birim nota değeri (2. vuruş), yukarı hareketinde üçüncü birim nota değeri (3. vuruş), aşağı hareketinde dördüncü nota değeri (4. vuruş), yukarı hareketinde ise beşinci birim nota değeri (5. vuruş) uygulanır.

Beş zamanlı vuruş şekli:
Beş zamanlı vuruş şekli.


Yukarıdaki resimde a-1 ve a-2 ile gösterilen 5 zamanlı vuruş şekilleri;
-) 5/4'lük ölçü rakamı için: Elin her hareketi, dörtlük değerde nota değerini (100) ifade eder.

-) 5/8'lik ölçü rakamı için: Elin her hareketi, sekizlik değerde nota değerini (50) ifade eder.


-) 5/16'lık ölçü rakamı için: Elin her hareketi, onaltılık değerde nota değerini (25) ifade eder.

5/4'lük bir ölçü, 500 birim süre değerindedir. 500 birim süre değeri, farklı değerdeki notalar ile tamamlanabilir. 5/4'lük bir ölçü içinde 32'lik nota değeri bulunanlar, öncelikle (resim d) onaltılık değerinde vuruşlar (ritm) ile hızlıca uygulanabilir. İçlerinde 16'lık nota değeri bulunanlar, öncelikle (resim c) sekizlik değerinde vuruşlar (ritm) ile uygulanabilir. 5/4'lük bir ölçü için, (resim b) dörtlük değerde 5 vuruş (ritm) ve beş zamanlı vuruş şekillerine, tartımlar anlaşıldıktan sonra geçilebilir.

5/8'lik bir ölçü, 250 birim süre değerindedir. 250 birim süre değeri, farklı değerdeki notalar ile tamamlanabilir. Bu varyasyonlardan bir kısmı aşağıda örneklendirilmiştir. Bu tartımlardan içlerinde 32'lik nota değeri bulunanlar, öncelikle (resim d) onaltılık değerinde vuruşlar (ritm) ile hızlıca uygulanabilir. 5/8'lik bir ölçü için, (resim c) sekizlik değerde 5 vuruş (ritm) uygulandıktan sonra beş zamanlı vuruş şekline geçilebilir.

2'lik, 4'lük, 8'lik ve 16'lık değerde notalar ile susların 5/8'lik ölçü içinde gösterimi:
2'lik, 4'lük, 8'lik ve 16'lık değerde notalar ile susların 5/8'lik ölçü içinde gösterimi.


Noktalı 4'lük, 8'lik ve 16'lık nota değerlerinin 5/8'lik ölçü içinde gösterimi:
Noktalı 4'lük, 8'lik ve 16'lık nota değerlerinin 5/8'lik ölçü içinde gösterimi.


Noktalı 8'lik, 8'lik ve 16'lık nota değerlerinin 5/8'lik ölçü içinde gösterimi:
Noktalı 8'lik, 8'lik ve 16'lık nota değerlerinin 5/8'lik ölçü içinde gösterimi.


5/8'lik bir ölçü (2+3) yazım şekilleri, nota kuyruklarının birleştirilmiş ve birleştirilmemiş halleri ile aşağıda gösterilmiştir. Tartımlar şehir isimleri ile tanımlanmıştır.

5/8'lik bir ölçü (2+3) yazım şekilleri:
5/8'lik bir ölçü (2+3) yazım şekilleri.


Yukarıdaki resimde;
a-) İki zaman için An-kara, üç zaman için An-an-kara olarak tanımlanabilir.
b-) İki zaman için Geli-bolu, üç zaman için kara-An-kara (Kara-man-kara) olarak tanımlanabilir.
c-) İki zaman için Kara-man, üç zaman için An-Geli-bolu olarak tanımlanabilir.
d-) İki zaman için İz-mir, üç zaman için İs-tan-bul olarak tanımlanabilir.
e-) İki zaman için An-kara, üç zaman için İs-tan-bul olarak tanımlanabilir.

(2+3) yazım şekillerinin (3+2) yazım şekline çevrilmiş halleri aşağıda gösterilmiştir.

5/8'lik bir ölçü (3+2) yazım şekilleri:
5/8'lik bir ölçü (3+2) yazım şekilleri.


Yukarıdaki resimde;
a-) Üç zaman için An-an-kara, iki zaman için An-kara, olarak tanımlanabilir.
b-) Üç zaman için kara-An-kara (Kara-man-kara), iki zaman için Geli-bolu olarak tanımlanabilir.
c-) Üç zaman için An-Geli-bolu, iki zaman için Kara-man olarak tanımlanabilir.
d-) Üç zaman için İs-tan-bul, iki zaman için İz-mir, olarak tanımlanabilir.
e-) Üç zaman için İs-tan-bul, iki zaman için An-kara olarak tanımlanabilir.

8'lik, 16'lık ve 32'lik nota değerlerinin 5/8'lik ölçü içinde gösterimi:
8'lik, 16'lık ve 32'lik nota değerlerinin 5/8'lik ölçü içinde gösterimi.



Yorumlar