Fa Majör Dizisi
- Fa (F) sesinden başlayıp, 3 tam aralık + 1 yarım aralık + 1 tam ses + 3 tam aralık + 1 yarım aralıktan oluşan diziye fa majör dizi denir.- Dizide ilk yarım ses aralığı La (A) - Si bemol (B♭), ikinci yarım ses aralığı Mi (E) - Fa (F) notalarıdır.
Not: 3 tam aralık F-G-A, 1 yarım aralık eklenince F-G-A-B bemol, 1 tam ses B bemol-C, 3 tam aralık C-D-E, 1 yarım aralık eklenince C-D-E-F.
- Fa majör dizi sesleri ile seslerin üzerine kurulan akor'lardan oluşan ve fa sesinden karar veren şarkılar fa majör ton'undadır.
- Fa majör ton'u, donanımında portede 3. çizgiye konan Si bemol değiştirici işareti alır.
Piyano üzerinde Fa Majör ve Re minör dizisi:
Majör diziler, aralarında tam ses bulunan, iki tane tam dörtlü aralıktan oluşurlar. Yukarıdaki resimde F-G-A-B bemol notaları "F majör tetrakord" olarak isimlendirilir. F-B bemol aralığı tam 4'lü ses aralığıdır. C-D-E-F notaları "C majör tetrakord" olarak isimlendirilir. C-F aralığı tam 4'lü ses aralığıdır. Alt tetrakord'un B bemol sesinde sona erdiği, üst tetrakord'un C sesinden başladığı resimde görülmelidir. B bemol ve C sesleri arası 1 tam sestir.
Not: Üst tetrakord, C majör dizisinin ilk dört notasıdır. F majör dizisinin içinde, C majör dizisinin de bulunduğu söylenebilir. F majör dizisi F-G-A olarak 1 oktavı aştığında, C majör dizisinin ilk 6 notasının (C-D-E-F-G-A) F majör dizisi içinde bulunduğu görülmelidir. C majör dizisi donanımda değiştirici işaret almadığından, F majör dizisi içindeki B bemol (B♭), 7. nota olarak C majör dizisine eklenemez.
Porte üzerinde 1 oktav (8 ses) F Majör dizisi:
F majör dizisinde F notasına göre aralıklar:
F-G : İkili (1 tam ses)
F-A : Büyük Üçlü (2 tam ses)
F-B bemol : Tam dörtlü (2 tam ses + 1 yarım ses)
F-C : Tam Beşli (3 tam ses + 1 yarım ses)
F-D : Büyük Altılı (4 tam ses + 1 yarım ses)
F-E : Yedili (5 tam ses + 1 yarım ses)
F-F : Sekizli (5 tam ses + 2 yarım ses) (6 tam ses)
Fa majör dizisi, portede 1. aralıkta bulunan Fa (F) notasından başlar. Fa notası dizinin karar sesidir ve 1. derece olarak isimlendirilir. Tiz tarafa doğru sırası ile notalar, birinci dereceden sekizinci dereceye kadar derecelendirilir. Bir oktav tiz tarafta bulunan fa notasının derecesi, üstüne çizgi konularak yine 1. derece olarak isimlendirilebilir. Oktavı aşan dizi dereceleri, üstüne çizgi konularak sırası ile yine 1. , 2., ... derece olarak, 1. derece fa notasının pes tarafında olan dizi dereceleri, pes tarafa doğru altına çizgi konularak 7. , 6. ... olarak isimlendirilebilir. Fa majör tonunun karar sesi, 1 oktav pes'inde de olabilir.
Doğal Re Minör Dizisi
- Fa majör dizisinin, ilgili minör dizisidir. F majör dizisinin pes veya tiz tarafında, 6. derecesi üzerine kurulan dizidir. Pes tarafta bulunan minör dizinin, F notasının 1,5 ses pes tarafında olduğu da söylenebilir.- Re (D) sesinden başlayıp, 2 tam aralık + 1 yarım aralık + 1 tam ses + 2 tam aralık + 1 yarım aralık + 2 tam sesten oluşan diziye re minör dizi denir.
Not: 2 tam aralık D-E, 1 yarım aralık eklenince D-E-F , 1 tam ses F-G, 2 tam aralık G-A, bir yarım aralık eklenince G-A-B bemol, 2 tam ses B bemol-C-D.
- Dizide ilk yarım ses aralığı E-F, ikinci yarım ses aralığı A-B bemol notalarıdır.
- Re minör dizi sesleri ile seslerin üzerine kurulan akor'lardan oluşan ve re sesinden karar veren şarkılar re minör ton'undadır.
- F majör ton'u ile aynı donanımı kullanır ve donanımda Si bemol değiştirici işareti alır.
Doğal re minör dizisi:
D doğal minör dizisinde D notasına göre aralıklar:
D-E : İkili (1 tam ses)
D-F : Küçük Üçlü (1 tam ses + 1 yarım ses)
D-G : Tam dörtlü (2 tam ses + 1 yarım ses)
D-A : Tam Beşli (3 tam ses + 1 yarım ses)
D-B bemol : Küçük Altılı (3 tam ses + 2 yarım ses) (4 tam ses)
D-C : Küçük Yedili (5 tam ses)
D-D : Sekizli (6 tam ses)
Re minör dizisi, portede 1. çizginin altında bulunan Re (D) notasından başlar. Bu Re notası dizinin karar sesidir ve 1. derece olarak isimlendirilir. Tiz tarafa doğru sırası ile notalar birinci dereceden, sekizinci dereceye kadar isimlendirilir. Oktavı aşan ve 1. derecenin pes tarafında olan notalar, fa majör dizisinde olduğu gibi altına veya üstüne çizgi konularak derecelendirilebilir.
Armonik D minör Dizisi: Doğal D minör dizisinin 7. derecesinin diyez (♯) alarak yarım ses tizleşmesi ile oluşan yeni dizidir. Doğal re minör dizisindeki Re (D)- Do (C) küçük 7'li aralığı, Re (D) - Do Diyez (C♯) büyük 7'li aralığına dönüşür.
Armonik re minör dizisi:
Melodik Re minör Dizisi: Doğal D minör dizisinin 6. ve 7. derecelerinin diyez (♯) alarak yarım ses tizleşmesi ile oluşan yeni dizidir. Çıkıcı dizide, doğal re minör dizisindeki D (D)- Si bemol (B♭) küçük altılı aralığı, Re (D) - B natural (B♮) büyük altılı aralığına; Re (D)- Do (C) küçük 7'li aralığı, Re (D) - Do Diyez (C♯) büyük 7'li aralığına dönüşür. İnici dizide diyez alan 6. ve 7. dereceler natural(♮) işareti alarak doğal hallerine dönerler. B bemol notası diyez aldığında yarım ses tiz'leşir ve B natural(♮) haline döner. İnici dizide natural(♮) olan Si notasının bemol'e döndüğünü hatırlatmak için, portede, önüne Si bemol değiştirici işareti konulabilir. 6. derecenin yanında bulunan natural(♮) işareti, si notasının donanımda olduğu gibi, doğal hali olan Si bemol notasına dönmesini istemesindendir.
Çıkıcı ve inici Melodik Re minör dizisi:
Fa Majör Aralık Çalışmaları (PDF):
Aralıkların duyum etkisi bütün tonlar için birbirine çok benzerdir. Bu yüzden aralıklar önce notaları ile, daha sonra derece numaraları ile okunabilir. Notaların altına derece numaraları eklenebilir. Bütün tonlar için derece numaralarının değişmeyeceği unutulmamalıdır.
F majör aralık çalışmaları (PDF):
Yorumlar
Yorum Gönder