La Bemol Majör Dizisi
- La bemol (A♭) sesinden başlayıp, 3 tam aralık + 1 yarım aralık + 1 tam ses + 3 tam aralık + 1 yarım aralıktan oluşan diziye la bemol majör dizi denir.Not: 3 tam aralık Ab-Bb-C, 1 yarım aralık eklenince Ab-Bb-C-Db, 1 tam ses Db-Eb, 3 tam aralık Eb-F-G, 1 yarım aralık eklenince Eb-F-G-Ab.
- Dizide ilk yarım ses aralığı Do (C) - Re bemol (D♭), ikinci yarım ses aralığı Sol (G) - La bemol (A♭) notalarıdır.
- La bemol majör dizi sesleri ile seslerin üzerine kurulan akor'lardan oluşan ve La bemol sesinde karar veren şarkılar la bemol majör ton'undadır.
- La bemol majör ton'u, donanımında portede 3. çizgide bulunan si bemol (B♭), 4. aralıkta bulunan mi bemol (E♭), 2. aralıkta bulunan la bemol (A♭) ve 4. çizgide bulunan re bemol (D♭) değiştirici işaretlerini alır.
Piyano üzerinde La bemol Majör ve Fa minör dizisi:
Majör diziler, aralarında tam ses bulunan, iki tane tam dörtlü aralıktan oluşurlar. Yukarıdaki resimde Ab-Bb-C-Db notaları "Ab majör tetrakord" olarak isimlendirilir. Ab-Db aralığı tam 4'lü ses aralığıdır. Eb-F-G-Ab "Eb majör tetrakord" olarak isimlendirilir. Eb-Ab aralığı tam 4'lü ses aralığıdır. Alt tetrakord'un Db sesinde sona erdiği, üst tetrakord'un Eb sesinden başladığı resimde görülmelidir. Db ve Eb sesleri arası 1 tam sestir.
Not: Üst tetrakord, Eb majör dizisinin ilk dört notasıdır. La bemol majör dizisinin içinde, Eb majör dizisinin de bulunduğu söylenebilir. Ab majör dizisi Ab-Bb-C olarak 1 oktavı aştığında, Eb majör dizisinin ilk 6 notasının (Eb-F-G-Ab-Bb-C) Ab majör dizisi içinde bulunduğu görülmelidir. Eb majör dizisi donanımda Si bemol (B♭), Mi bemol (E♭) ve La bemol (A♭) değiştirici işareti aldığından, Ab majör dizisi içindeki re bemol notası (D♭), 7. nota olarak Eb majör dizisine eklenemez.
Porte üzerinde 1 oktav (8 ses) La bemol Majör dizisi:
Ab majör dizisinde Ab notasına göre aralıklar:
Ab-Bb : İkili (1 tam ses)
Ab-C : Büyük Üçlü (2 tam ses)
Ab-Db : Tam dörtlü (2 tam ses + 1 yarım ses)
Ab-Eb : Tam Beşli (3 tam ses + 1 yarım ses)
Ab-F : Büyük Altılı (4 tam ses + 1 yarım ses)
Ab-G : Yedili (5 tam ses + 1 yarım ses)
Ab-Ab : Sekizli (5 tam ses + 2 yarım ses) (6 tam ses)
La bemol majör dizisi, portenin alt tarafında bulunan La bemol (A♭) notasından başlar. Portede 2. aralıkta bulunan La bemol (A♭) notasından da başlayabilir. La bemol notası dizinin karar sesidir ve 1. derece olarak isimlendirilir. Tiz tarafa doğru sırası ile notalar, birinci dereceden sekizinci dereceye kadar derecelendirilir. Bir oktav tiz tarafta bulunan la bemol notasının derecesi, üstüne çizgi konularak yine 1. derece olarak isimlendirilebilir. Oktavı aşan dizi dereceleri, üstüne çizgi konularak sırası ile yine 1. , 2., ... derece olarak, 1. derece la bemol notasının pes tarafında olan dizi dereceleri, pes tarafa doğru altına çizgi konularak 7. , 6. ... olarak isimlendirilebilir.
Doğal Fa Minör Dizisi
- La bemol majör dizisinin, ilgili minör dizisidir. La bemol majör dizisinin, pes veya tiz tarafında, 6. derecesi üzerine kurulan dizidir. Pes tarafta bulunan dizinin, La bemol notasının 1,5 ses pes tarafında olduğu da söylenebilir.- Fa (F) sesinden başlayıp, 2 tam aralık + 1 yarım aralık + 1 tam ses + 2 tam aralık + 1 yarım aralık + 2 tam sesten oluşan diziye fa minör dizi denir.
Not: 2 tam aralık F-G, 1 yarım aralık eklenince F-G-Ab , 1 tam ses Ab-Bb, 2 tam aralık Bb-C, bir yarım aralık eklenince Bb-C-Db, 2 tam ses Db-Eb-F.
- Dizide ilk yarım ses aralığı G-Ab, ikinci yarım ses aralığı C-Db notalarıdır.
- Fa minör dizi sesleri ile seslerin üzerine kurulan akor'lardan oluşan ve fa sesinden karar veren şarkılar fa minör ton'undadır.
- La bemol majör ton'u ile aynı donanımı kullanır ve si bemol (B♭), mi bemol (E♭), la bemol (A♭) ile re bemol (D♭) değiştirici işaretlerini alır.
Doğal Fa minör dizisi:
Fa doğal minör dizisinde F notasına göre aralıklar:
F-G : İkili (1 tam ses)
F-Ab : Küçük Üçlü (1 tam ses + 1 yarım ses)
F-Bb : Tam dörtlü (2 tam ses + 1 yarım ses)
F-C : Tam Beşli (3 tam ses + 1 yarım ses)
F-Db : Küçük Altılı (3 tam ses + 2 yarım ses) (4 tam ses)
F-Eb : Küçük Yedili (5 tam ses)
F-F : Sekizli (6 tam ses)
Fa minör dizisi, portenin altında bulunan Fa (F) notasından başlar. Portede 1. aralıkta bulunan Fa (F) notasından da başlayabilir. Fa notası dizinin karar sesidir ve 1. derece olarak isimlendirilir. Tiz tarafa doğru sırası ile notalar birinci dereceden, sekizinci dereceye kadar isimlendirilir. Oktavı aşan ve 1. derecenin pes tarafında olan notalar, la bemol majör dizisinde olduğu gibi altına veya üstüne çizgi konularak derecelendirilebilir.
Armonik Fa minör Dizisi: Doğal Fa minör dizisinin 7. derecesinin diyez (♯) alarak yarım ses tizleşmesi ile oluşan yeni dizidir. Doğal fa minör dizisindeki Fa (F) - Mi bemol (E♭) küçük 7'li aralığı, Fa (F) - Mi natural (E♮) büyük 7'li aralığına dönüşür.
Armonik Fa minör dizisi:
Melodik Fa minör Dizisi: Doğal Fa minör dizisinin 6. ve 7. derecelerinin diyez (♯) alarak yarım ses tizleşmesi ile oluşan yeni dizidir. Çıkıcı dizide, doğal fa minör dizisindeki Fa (F) - Re bemol (D♭) küçük altılı aralığı, Fa (F) - Re natural (D♮) büyük altılı aralığına; Fa (F) - Mi bemol (E♭) küçük 7'li aralığı, Fa (F) - Mi natural (E♮) büyük 7'li aralığına dönüşür. İnici dizide diyez alan 6. ve 7. dereceler natural(♮) işareti alarak doğal hallerine dönerler. D bemol notası diyez aldığında yarım ses tiz'leşir ve D natural(♮) haline döner. Aynı şekilde, E bemol notası diyez aldığında yarım ses tiz'leşir ve E natural(♮) haline döner. İnici dizide natural(♮) olan D ve E notalarının bemol'e döndüğünü hatırlatmak için, portede, önlerine D bemol ve E bemol değiştirici işaretleri konulabilir. 6. ve 7. derecenin yanlarında bulunan natural (♮) işareti, re ve mi notalarının donanımda olduğu gibi, doğal halleri olan Re bemol ve Mi bemol notalarına dönmesini istemesindendir. Hatırlatma amaçlı konulan değiştirici işaretler, tüm nota yazımlarında karşınıza çıkmayabilir. Donanım dışında notalara konulan değiştirici işaretlerin, değiştirici işaret konulan ölçü içinde geçerli olduğu bilinmelidir.
Çıkıcı ve inici Melodik Fa minör dizisi:
La Bemol Majör Aralık Çalışmaları (PDF):
Aralıkların duyum etkisi bütün tonlar için birbirine çok benzerdir. Bu yüzden aralıklar önce notaları ile, daha sonra derece numaraları ile okunabilir. Notaların altına derece numaraları eklenebilir. Bütün tonlar için derece numaralarının değişmeyeceği unutulmamalıdır.
Ab majör aralık çalışmaları (PDF):
Yorumlar
Yorum Gönder